اگر ست سرم هواگیری نشود چه اتفاقی می‌افتد؟ خطرات، علائم و راه‌های پیشگیری
در سال‌های اخیر، استفاده از سرم در منزل افزایش چشمگیری داشته است؛ چه برای تقویت بدن، چه برای جبران کم‌آبی یا درمان برخی بیماری‌ها. با این حال، موضوعی که خیلی از افراد ناآگاهانه از آن غفلت می‌کنند، هواگیری ست سرم است. اما اگر ست سرم هواگیری نشود چه می‌شود؟ این سؤالی است که باید پاسخ آن را پیش از هر تزریقی بدانید.
اگر ست سرم هواگیری نشود چه اتفاقی می‌افتد؟ این سؤال، ممکن است فضایی از ذهن شما را درگیر کرده باشد، به خصوص اگر جز افرادی باشید که در خانه از ست سرم استفاده کنید. در ادامه همراه ما باشید تا با خطررات عدم هواگیری ست سرم و راه‌های پیشگیری و از آن آشنا شوید.
آمبولی هوا؛ خطر نادیده گرفته‌شده در تزریق سرم
یکی از شایع‌ترین و خطرناک‌ترین پیامدهای هواگیری نکردن ست سرم، آمبولی هوا (Air Embolism) است. این اتفاق زمانی می‌افتد که حباب‌های هوا از طریق سرم وارد جریان خون می‌شوند و باعث انسداد در رگ‌ها می‌گردند. این انسداد می‌تواند در مغز، ریه یا قلب ایجاد شود و عواقب بسیار جدی مثل سکته مغزی، ایست قلبی یا حتی مرگ داشته باشد.
سؤال رایج کاربران:
چند حباب هوا در سرم خطرناک است؟
پاسخ: حتی مقدار کمی از هوا (حدود 20 میلی‌لیتر) که وارد جریان خون شود، در برخی شرایط ممکن است کشنده باشد؛ مخصوصاً اگر وارد شریان‌های اصلی شود.
علائم ورود هوا به رگ
از آن جایی که هفتاد و پنج درصد وزن بدن شما را آب تشکیل داده است، گاهی اوقات به دلیل مشکلاتی همچون خونریزی و استفراغ و شاید حفظ وضعیت متابولیک بدن شما را برهم بزند. در این مواقع استفاده از ست سرم ضروری است. برای استفاده از ست سرم، هواگیری ست سرم یک گام ضروری و حیاتی محسوب می‌شود تا دچار مشکلات بزرگ‌تری نشوید.
اگر آمبولی هوا شدید نباشد، ممکن است هیچ علائمی نداشته باشد و شما چیزی حس نکنید. اما در مواردی که آمبولی هوا شدید است، علائم آن موارد زیر هستند.
- در قفسه سینه درد احساس می‌کنید و نارسایی قلبی شامل حالتان می‌شود.
- به راحتی نمی‌توانید نفس بکشید و مشکلاتی در تنفس شما به وجود می‌آید. (تنگی نفس یا نفس‌نفس زدن)
- مفصل و عضلات شما دچار درد می‌شود.
- اختلال در ضربان قلب
- در این موارد با گذشت زمان حال روحی و روانی شما دچار تغیر می‌شود. همچنین ممکن است، هوشیاری خود را از دست بدهید.
- فشار خون شما به شدت پایین می‌آید.
- ممکن است رنگ پوستتان کمی متمایل به آبی شود.
جلوگیری از آمبولی
پیش‌تر برای شما توضیح دادیم که اگر هواگیری ست سرم به درستی انجام نشود، فردی که به آن سرم تزریق می‌شود چطور دچار آمبولی می‌شود. برای این که از رفتن هوا به درون رگ بیمار جلوگیری کنید، قبل از تزریق نیاز است بدانید که به چه مواردی باید دقت کنید. در این قسمت برای شما شرح داده‌ایم تا در زمان استفاده از ست سرم، با انجام هواگیری ست سرم، بدون هیچ‌گونه مشکلی به کار خود ادامه دهید.
- معمولاً ست نباید عاری از محلول یا قطرات آب باشد. زیرا ممکن است هوا را به داخل خود بکشد. اگر قبل از تزریق متوجه تغیر رنگ مایع درون محفظه پلاستیکی سرم شدید، آن را به هیچ وجه به بیمار خود تزریق نکنید.
- به تاریخ تولید و انقضای سرم خود حتماً دقت کنید، تا مشکلات جبران ناپذیری برایتان پیش نیاید.
- سوزن خود را به هیچ وجه در قسمت مرکزی آرنج وارد نکنید، زیرا با کوچک‌ترین حرکت بیمار، جابه‌جایی رخ می‌دهد.
- برای تزریق سرم به کودکان، از ورید پشت دست برای تزریق سرم در کودکان استفاده کنید. حتماً از فرد دیگری بخواهید تا اندام کودک را به صورت محکم بگیرد. حواستان باشد که ست سرم یا محفظه آن ترک خورده نباشد تا هوا وارد آن نشود.
سؤال رایج کاربران:
آیا امکان تشخیص آمبولی هوا بلافاصله پس از تزریق وجود دارد؟
پاسخ: در بسیاری موارد، علائم چند دقیقه پس از ورود هوا ظاهر می‌شوند. به همین دلیل باید بیمار پس از تزریق به مدت 15–30 دقیقه تحت نظر باشد.
آیا هواگیری ست سرم فقط برای تزریق وریدی مهم است؟
پاسخ: بله، در تزریق عضلانی یا زیرجلدی این موضوع اهمیت ندارد، اما در تزریق وریدی حتی یک حباب می‌تواند خطرناک باشد.
آموزش مرحله‌به‌مرحله هواگیری ست سرم
هواگیری ست سرم یکی از مراحل مهم در فرآیند تزریق سرم است که برای جلوگیری از ورود حباب هوا به داخل رگ بیمار انجام می‌شود. عدم هواگیری ست سرم باعث آمبولی هوا می‌شود.
مراحل هواگیری ست سرم به صورت زیر است:
- ابتدا دست های خود را کامل بشویید.
- بسته بندی سرم را با دقت باز کنید و تاریخ انقضای آن را بررسی کنید.
- محلول سرم را از نظر وجود هر گونه ذرات معلق یا تغییر رنگ بررسی کنید.
- سپس، درپوش پلاستیکی بطری سرم را بردارید.
- سوزن اسپایک را به داخل بطری سرم فرو کنید.
- بطری سرم را وارونه کنید و آن را به گونه اب نگه دارید که سوزن اسپایک در بالای بطری قرار گیرد.
- با انگشت شست خود، گیره غلطک را فشار دهید و آن را به سمت پایین بکشید تا دریچه غلطک باز شود.
- صبر کنید تا تمام حباب های هوا از لوله سرم خارج شوند.
- هنگامی که تمام حباب های هوا خارج شدند، گیره غلطک را رها کنید تا دریچه غلطک بسته شود.
- اکنون سرم آماده تزریق است.
نحوه تزریق درست
بهتر است شما نحوه درست تزریق را یاد بگیرید، اگر نیاز به تزریق سرم در خانه برای شما یا عزیزان خود دارید. در ادامه مراحل زیر را به دقت بخوانید و سپس کنار یک فرد با تجربه آن‌ها را انجام دهید تا بتوانید از رفتن هوا به درون رگ جلوگیری کنید و یک تزریق درست و ایمن داشته باشید.
- در مرحله اول برای تزریق وریدی راحت، از بیمار بخواهید تا موضع تزریق را آزاد کند و اگر نیاز است لباس‌های خود را در بیاورد.
- قبل از این که تزریق را انجام بدهید، حتماً دست‌های خود را بهترین شوینده‌هایی که در اختیار دارید، بشویید.
- به این که سرم را در چه جایی باید قرار دهید، حتماً دقت کنید، زیرا در نگهداری سرم، مسائلی همچون دمای آن و محافظت از آن در مقابل نور بسیار مهم است.
- سعی کنید به خوبی عملیات ضدعفونی‌کردن موضع تزریق را انجام دهید.
- محفظه پلاستیکی سرم را به هیچ وجه سوراخ نکنید، شاید این کار را برای افزایش سرعت عمل تزریق انجام دهید. اما بهتر است برای این کار از ست‌های سرمی استفاده کنید که فیلتر دارند.
- نوع حالت دراز کشیدن بیمار نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. بیمار باید در حالتی باشد که به سرعت بتوانید ورید مناسب برای تزریق را پیدا کنید.
- شما باید از چند تکه چسب کاغذی آماده کنید، تا از آن برای ثابت ماندن سوزن تزریق استفاده کنید.
- سعی کنید برای تزریق از دستی که بیمار کمترین استفاده را از آن می‌کند، استفاده کنید. همچنین در عروقی که ضخیم‌تر هستند این کار را انجام دهید.
- ارتفاع دستی که تزریق بر روی آن قرار است انجام شود، می‌بایست پایین‌تر از قلب بیمار باشد.
- تورنیک را در ارتفاع پانزده سانتی‌متری بالاتر از محل تزریق ببندید.
- در محلی که می‌خواهید تزریق را انجام دهید، از ضدعفونی‌کننده استفاده کنید.
- برای انجام تزریق، همان‌طور که قسمت اریب آنژیوکت را رو به بالا قرار گرفتید، آن را با زاویه‌ای 15 الی 30 در درجه در دست خود بگیرید و سوزن را وارد محل تزریق کنید.
نتیجه‌گیری: با رعایت نکات ساده، از خطرات بزرگ جلوگیری کنید
اگر ست سرم هواگیری نشود، ممکن است فرد دچار آمبولی شود که یکی از خطرناک‌ترین عوارض تزریق سرم است. با آگاهی، آموزش صحیح و رعایت اصول بهداشتی، می‌توانید از بروز این اتفاق جلوگیری کرده و با اطمینان تزریق سرم در منزل را انجام دهید. به نظر برسد نحوه صحیح تزریق کفایت می‌کند، تا مشکلات ورود هوا در زمان تزریق برای شما اتفاق نیفتد.
اما لطفاً توجه کنید؛ این اتفاق خطرات بسیاری همراه خود دارد و شما با آگاهی از آنچه که شما یا بیمار شما را تهدید می‌کند، می‌توانید مانع آن‌ها شوید. پیشنهاد می‌کنیم با توجه به نکات قبل از تزریق و هم چنین نحوه تزریق صحیح، در خانه و در مواقع ضروری به بیمار خود سرم را وصل کنید و به صورت مداوم آن را چک کنید تا مطمئن شوید هوا از طریق ست سرم وارد رگ نمی‌شود.
من رامین جابری هستم. عاشق نویسندگی
با سلام. من حدود یک ماه پیش سرم زدم و مایع سرم زرد رنگ بود بخاطر سرنگی که داخلش زده بودند و در زمانی که مایع داشت از لوله وارد رگ دستم میشد چند باری یه خلاء کوچیکی بین مایع سرم میفتاد (حالت هوا) و وارد رگم شد. میخواستم بدونم آیا این مورد هم خطرناک بوده؟ یعنی تو اون لحظه جونه من در خطر بوده؟
نه دوست عزیز نگران نباشید
واقعا خطری نداره
سرم زدم در زمانی که مایع داشت از لوله وارد رگ دستم میشد چند باری یه خلاء کوچیکی بین مایع سرم میفتاد (حالت هوا) و وارد رگم شد. میخواستم بدونم آیا این مورد هم خطرناک بوده؟ یعنی تو اون لحظه جونه من در خطر بوده؟ تازه یکی که خیلی بزرگ هم بود رفتش داخل
من برای زایمان رفته بودم، سرم زدن بهم اندازه دوتا انگشت هوا دیدم تو شلنگ داره نزدیک دستم میشه ب پرستار گفتم این اشکالی نداره گفت نه، من همینطور منتظر مرگم بودم و این هوا هم داشت نزدیک میشد و رسید و رفت تو دستم یهو من تو کتف و سرشونم یه احساسی مثل برق گرفتگی داشتم به محض ورودش، یکم منتظر شدم ببینم میمیرم یا نه فقط خداروشکر میکردم که زنده م
سلام وقت بخیر من با اسکالپی که سری پایینش بسته بود رگ گرفتم و درجا درآوردم ایا امکان داره هوا وارد رگ شده باشه؟
بزرگوار چرا طلاعات ناصحیح می‌دید به مردم تا نگران بشن؟! دوستان توجه داشته باشید مقداری هوا به داخل رگ از طریق آنژبوکت و شلنگ سرم مشکلی برای سلامتی شما ایجاد نمیکنه و این مقدار کم هوا جذب خون میشه و این باور غلط که با حجم کمی هوا مشکلی نظیر سکته برای شما ایجاد میشع کاملا رد شده است.میزان هوایی که ممکنه مشکل ایجاد کنه بیش از ۲۰ تا ۵۰ سی سی و حتی بیشتر هست که از میزان کل هوای مسیر شلنگ سرم هم بیشتره، پس نگران نباشید.
ببین هوا تا یک میزانی مشکل ایجاد نمیکنه خطر اونجاست که یه سرنگ پر هوا تو رگ بزنی که تو سیستم گردش خون وقفه ایجاد و اگر مشکلی باشه طرف همونجا نهایت بعد چند دقیقه سکته کرده و خداحافظ
دوستان تا ۲.۳ml حتی میگن تا ۵.۶ml هم هیچ اتفاقی نمیوفته
سلام دختر من دوسال و نیمشه امروز سرم زده همسرم سرخود سرعت سرم رو یکم زیاد کرد سرم زودتر تموم شد حالا احساس میکنم صورتش یکم ورم داره خطرناکه ؟البته بعداز سرم خیلی زیاد دفع ادرار داشت
سلام خسته نباشین من امروز پسرم رو بردم دکتر سرم زدند وقت سرم زدن لوله هوا رو هوا گیری نکردن .به اونی که سرم میزد گفتم گفت نه خطری نداره میخواستم بدونم خطر نداره ممنون میشم راهنمایی کنین
سلام خسته نباشید همسرم برام سرم زد یادش رفت هواگیری کنه تمام هوا وارد رگم شد الان کنار گردنم کزکز میکنه نفس عمیق میکشم سرفم میگیره لثه هام خارش میکنن ایناخطرناکه?
سلام خسته نباشید من یه نوزاد ۴روزه داشتم به دیلل تبی که داشت رفتم بیمارستان براش سرم نوشتن آسپرین سرم یه سره بود اولش ازش خون گرفتن خیلی گریه کرد بعد سرم که بهش وصل کردن همین که سرم وصل کردن دخترم رنگش سیا شد گفتن تموم کرده بخاطر هوا بوده ؟چون فقط اومد یسره سرم رو باز کرد