لارنژیال ماسک چیست؟
لارنژیال ماسک (LMA) یک روش ایمن و موثر برای ایمن سازی راه هوایی در بیهوشی و تنظیم مراقبت های حیاتی است. لارنژیال ماسک وسیله ای پلاستیکی است که هنگام بیهوشی برای ایجاد راه هوایی تنفسی وارد دهان بیمار شده و از طرفی به دستگاه ونتیلاتور اکسیژن سایز متصل می شود. در واقع ایین محصول وسیله ای از جنس pvc و سیلیکونی می باشد که با با قرار گیری داخل دهان و بالای تارهای صوتی و قسمت بالایی اپی گلوت تنفس را ایجاد می کند.
لارنژیال ماسک (LMA) یا (Laryngeal Mask Airway) وسیله ای نوین در ساماندهی راه هوایی است که استفاده از آن توسط متخصصین بیهوشی رایج شده است.
قبل از ساخت LMA گزینه ی مناسبی برای مواردی با مدت متوسط بیهوشی که نیاز به حمایت بیشتر از تهویه با ماسک داشتند اما احتیاج به لوله گذاری نداشتند ، وجود نداشت.
این ماسک نسبت به LMA کلاسیک ، توسعه یافته تر به نظر می رسد . به طور خاص، Fastrach LMA، که از طریق آن یک لوله اندوته کبدی معرفی می شود، یک روش جایگزین برای لوله گذاری در بیماری که دچار مشکل تنفسی است ایجاد می کند . این ماسک ها موجبات تسریع در تنفس در شرایط سخت را فراهم می آورند . علاوه بر این، LMA ها را می توان در طی برونکوسکوپی ها و روش های مختلف راه هوایی ، از قبیل تراکئوستومی استفاده کرد . گرچه LMA به دلیل سهولت یادگیری و استفاده از آن، محبوبیت زیادی به دست آورده است، اما خطرات و عوارض بالقوه ای در مورد این محصول وجود دارد. بنابراین، شناخت کامل خواص و علائم آن برای استفاده ضروری است.
اختراع و توسعه
در سال 1878 ، جراحی در گلاسکو با نام دکتر ویلیام مکوین به جای انجام تراکئوستومی، استفاده از لوله های اندوته کشی (ETT) را توصیف کرد.گرچه تا آن زمان هم ETT استفاده ی چندانی نداشت اما در ابتدای جنگ جهانی اول ، او استفاده از لوله گذاری nasotracheal کور را پیشنهاد داد .
امروزه ETT ایمن ترین و موثر ترین روش لوله گذاری در بیماری های تنفسی به حساب می آید اما ابزراهای نوینی اختراع گشته اند که میتوانند بسته به شرایط مختلف جایگزین بهتری برای ETT باشند که LMA یکی از این موارد است . پزشکی انگلیسی به نام آرشی برین ، متخصص تنفسی ، در سال 1981 موفق به تولید LMA و سپس توسعه و تبلیغ آن در سال 1992 شد و تا به امروز از ابزار رایج و قوی لوله گذاری تنفسی به حساب می آید .
انواع ماسک LMA
با افزایش کاربرد این وسیله انواع مختلفی از آن تولید گردید که مهم ترینآن ها به شرح زیر مطرح می گردند .
1 – LMA کلاسیک
ترکیبی از لوله با یک ماسک بادوام
ساختمان داخلی لاتکس و کاف سیلیکونی و نرم
شکل کلی آن صاف ، مرواریدی شکل و انعطاف پذیر و جلو باز است .
قابل استفاده ی مجدد تا 40 بار و پرکاربرد
قسمت بالای حنجره و پایانه ی ابتدایی آن باید روی زبان قرار گیرد و مرکز دیواره ی آن باید در برابر عضله زبان قرار بگیرد .
قبل از هر بار استفاده، تمیز و استریل
2 – ماسک LMA Proseal
در سال 2000 و به دنبال توسعه ی ماسک کلاسیک تولید گردید .
چندبار مصرف
دارای طراحی منحصر به فرد کاف
فشار سی سانتیمتری آب
دارنده ی SEAL کامل
دارای لوله درناژ تعبیه شده در نوک ماسک و لوله ی فنر دار نرم
قابلیت جداسازی مسیر راه تنفسی و گوارشی
افزایش امکان ونتیله بیمار با عوارض کمتر
مصرف کم تر دارو
کاهش گلو درد در بزرگسالان
کاهش سرفه و حرکت بیمار در موارد اورژانسی
تثبیت وضعیت هموداینامیکی بیمار
جلوگیری از آسپیراسیون
دارای مجرای ثانویه رو به نوک دیستال ماسک
3 – ماسک LMA Fastrach
یک ماسک ایده آل در الگوریتم راه هوایی دشوار
جای گذاری آسان دون نیاز به حالت دادن به سر یا گردن و فقط با کمک یک دست
امکان ونتیله در هنگام لوله گذاری
کاهش عوارض ناشی از کمبود اکسیژن
دارای دو مدل یکبار مصرف به صورت استریل و یا دائم مصرف به صورت غیر استریل
کاهش مدت زمان پروسه ی لوله گذاری و افزایش بازده
فاقد لاتکس
در سایز های 3-4-5 قابل دسترس است
دارای لوله تراشه مخصوص
4 – ماسک C-Trach LMA
قابل استفاده در الگوریتم راه هوایی دشوار
امکان مشاهده حنجره توسط دسته های فیبراوپتیک واقع در ماسک
5 – LMA های یکبار مصرف
این نوع ماسک ها بر سه نوع می باشند :
الف ) LMA-Unique
قابلیت استفاده در هنگام عمل جراحی و لوله گذاری در شرایط دشوار
قابلیت استفاده برای بیماران بستری شده در شرایط اورژانسی
دارای هشت سایز کوچک تا بزرگسال
فاقد لاتکس
قابلیت استفاده تا 40 بار
دارای ایمنی Aperture Bar در دهانه لوله جهت جلوگیری از انسداد لوله توسط اپیگلوت پ
کاف سیلیکونی و نرم
کاهش تحریکات هموداینامیکی
ب ) Portex Soft-Seal
فاقد کاف سیلیکونی
کاهش زمان لوله گذاری
امنیت بالا
ج ) لارنژیال ماسک Ambu
دارای ساختمانی سفت در جهت تطابق بهتر با آناتومی حنجره
دارای کوتاه ترین زمان مورد نیاز برای زمان لوله گذاری
امنیت بسیار بالا و قابلیت استفاده ی بالینی
روش استفاده از لارنژیال ماسک
لارنژیال ماسک ( LMA ) طوری طراحی گشته که راهی را از منفذ گلوت به دستگاه تهویه باز می کند . این هدف بوسیله احاطه منفذ حنجره با یک کاف سیلیکون قابل اتساع که در هیپوفارنکس قرار می گیرد ، به دست می آید . اگر لارنژیال ماسک ( LMA ) به درستی جاسازی شود ، منفذ آن باید درست در محل گلوت قرار بگیرد .
نوک وسیله درون قسمت ابتدایی مری ، بخش جانبی اش در حفره گلابی شکل و مرز فوقانی آن در قاعده زبان جای بگیرد .
کاف قابل اتساع با شکل محیطی راه هوایی مطابقت دارد و بطور نسبتاً محکمی در مقابل هوا منافذ را می پوشاند.
این ماسک لوله هوایی است که وارد نای نمی شود ولی به دلیل شکل خاص خود رو به روی سوراخ لارزیال قرار میگیرد و مسیر هوایی را تا دهان باز نگه می دارد .
درواقع با این روش نیازی به لوله گذاری داخل تراشه وجود ندارد .
روش استفاده ی این ماسک ها بسته به نوع لارنژیال ماسک ( LMA ) متفاوت است . با توجه به وزن بیمار باید بدانیم که از کدام نوع ماسک استفاده کنیم . مثلا اگر وزن بیمار بالا باشد باید آخرین سیاز دستگاه را استفاده کرد . همچنین میزان هوای ورودی به ماسک با توجه به وزن بیمار باید مشخص گردد . برای استفاده ابتدا پس از خالی کردن کاف و مالیدن ژل مخصوص بر پشت آن لارنژیال ماسک ( LMA ) را از روی سطح زبان حرکت داده و ضمن فشار LMA به سمت سقف دهان آن را به جلو پیش میبریم .
لوله را تا جاییکه به مانع برخورد کند به پایین برانید سپس آن را با باد کردن کاف در محل خود ثابت کنید . باید از جای گذاری مناسب لوله اطمینان حاصل کرده باشید . محل صحیح لوله را حتما آزمایش کنید تا با اطمنیان بیشتری به عملیات راه گشایی بپردازید . سپس لوله ی معده را وارد نمایید و عملیات را آغاز کنید .
شاید در ابتدا استفاده از این وسیله بسیار آسان به نظر برسد ولی اگر دانش کافی در استفاده از آن وجود نداشته ممکن است خطرات جبران ناپذیری به دنبال آورد . بنابراین ضمن آموزش در حین مشاهده باید چندین بار به طور عملی آزمون جای گذاری انجام شود . موقعیت مطلوب ماسک در ورودی حنجره اجازه می دهد تا تبادل گاز بدون مانع و همچنین امکان تهویه با استفاده از فشار مثبت را فراهم کند. یک لارنژیال ماسک ( LMA ) نامناسب باعث ایجاد نشت گاز در اطراف کاف می شود، مخصوصا هنگام استفاده از فشار مثبت.
تقلید از لارنژیال ماسک ( LMA ) ممکن است همیشه ظاهری نباشد و برای بررسی موقعیت دیافراگم لازم است برونکوسکوپ قابل انعطاف باشد. خطر انسداد معده، ریفلاکس معده و مری و ته نشینی تراشه ممکن است با موقعیت نادرست افزایش پیدا کند، به خصوص اگر فشار مثبت استفاده شود. مطالعات متعددی نشان داده است که اگر LMA به درستی قرار داده شود، خطرات ناشی از معاینه معده و ریفلاکس گوارشی در مقایسه با ETT افزایش نمی یابد.
تروما به بافت نرم در هنگام قرار دادن لارنژیال ماسک سیلیکونی اتفاقی غیر معمولی نیست و در هنگام برداشتن لارنژیال ماسک اغلب خون ميتواند مشاهده شود.
اگرچه بسیاری از این عوارض ممکن است به تقویت بیهوشی یا استفاده از آرامبخش عضلانی منجر شود، گاهی اوقات جایگزینی LMA با ETT ممکن است لازم باشد. در طول بیهوشی اغلب ممکن است شاهد سرفه ، حرکت و جنبش و ضعف بیمار باشیم . با این حال، در بیشتر موارد، لارنژیال ماسک سیلیکونی به راحتی کار گذاشته و به آسانی برداشته می شود .
همچنین نباید از تاثیر روانی مثبت این محصول چشم پوشی کرد چراکه امنیت و تعویض آسان آن امنیت روانی و آرامش بیمار را نیز فراهم می کند. و به این ترتیب واکنش های تحرکی کمتری از وی دیده میشود و درصد همکاری اش با تیم پزشکی افزایش می یابد .
مزایای استفاده از لارنژیال ماسک سیلیکونی
- قابلیت استفاده در بیمار با تنفس خود به خود که دارای بی حسی موضعی می باشد .
- قابلیت استفاده در شرایط مختلف تنفسی ، آمبولانس ، حین جراحی ، در حالت بستری و …
- قابلیت استفاده در بیماران با ویژگی های مختلف صورت ( دارای ریش ، بینی بزرگ ، سوختگی و … )
- تیز نبودن و دارای انعطاف پذیری و عدم تحریک اندام های گوارشی و کاهش تهوع
- احساس آرامش و راحتی بیمار در حین جای گذاری لوله ها و همکاری با تیم و کمک به روند درمانی
- قابلیت استفاده در شرایط غیر بیمارستانی و وضعیت های سرپایی
- قابلیت استفاده در کودکان و بزگسالان در سایز های مختلف و تعبیه شده برای وزن های متفاوت
- در شرایطی مثل CPR که جابه جایی بیمار بسیار دشوار است ، لارنژیال ماسک به علت امنیت تضمینی اش بهترین ابزار مدیریت راه هوایی است .
- کاهش فشار بر بیمار
- عدم نیاز به لارنگوسکوپی
- کاهش خطر برای بافت نرم ، طنابهای صوتی ، دیواره نای و ترومای دندانی
- محافظت بیمار در مقابل ترشحات راه هوایی فوقانی
معایب
از تنها معایبی که این وسیله دارد می توان به عدم محافظتی که در برابر سپیراسیون ایجاد نمی کند اشاره کرد ، که این موضوع در نوع SUPREME حل گردیده است .
ماسک N95 طبق استاندارد امریکایی NIOSH نامگذاری شده است که تقریبا معادل ماسک FFP2 است که با استاندارد اروپایی EN149:2001 نامگذاری شده استاین کلاس از ماسک های تنفسی مطابق با استاندارد EN اروپا می باشد طبق این استاندارد ماسکهای تنفسی در 3 کلاس تقسیم بندی می شوند که شامل FFP1، FFP2 و FFP3 است. شرایط تست ماسک های تنفسی مطابق با استاندارد EN 149 کمی متفاوت تر از NIOSH است و به شرح زیر می باشد:
