آشنایی با انواع سرنگ تزریقی

آیا می دانستید که سالانه بیش از ۱۶ میلیارد تزریق ایمن در سراسر جهان انجام می شود؟ این آمار شگفت انگیز نشان دهنده اهمیت سرنگ های تزریق به عنوان یکی از رایج ترین و ضروری ترین لوازم مصرفی پزشکی است.

 انواع سرنگ های تزریق (بر اساس ساختار و طراحی)

سرنگ های تزریق اجزای ساده اما بسیار مهمی در فرآیند درمان هستند که شامل یک بدنه استوانه ای، یک پیستون و یک سوزن می شوند. درک اجزای مختلف و طراحی های متنوع انواع سرنگ های تزریقی باعث می شود که بتوانیم مورد مناسبی را برای هر نوع تزریق انتخاب کنیم.

۱. سرنگ های سه تکه

این نوع از سرنگ های تزریق، رایج ترین و استانداردترین مدل از بین انواع سرنگ های تزریق موجود در مراکز درمانی است. همان طور که از نامش پیداست، از سه بخش اصلی تشکیل شده است:

• بدنه (سوراخ دار): محفظه ای مدرج برای نگه داشتن مایع.
• پیستون: میله ای که با حرکت درون بدنه، مایع را به جلو یا عقب می کشد.
• واشر لاستیکی: این قطعه که در انتهای پیستون قرار دارد، نقش بسیار مهمی در حفظ خلاء، کاهش اصطکاک و جلوگیری از نشت دارو دارد. این واشر باعث می شود حرکت پیستون بسیار روان و بدون بازگشت باشد و تزریق یا کشیدن مایع با دقت و کنترل بالاتری انجام شود.

کیفیت بالای واشر در این مدل ها، استفاده از آن ها را برای تزریقات حساس تر و داروها با ویسکوزیته (غلظت) متوسط تا بالا، ایده آل ساخته است. به همین دلیل، هنگام خرید تجهیزات پزشکی عمده معمولاً بر کیفیت واشر سرنگ های سه تکه تاکید زیادی می شود.

۲. سرنگ های دو تکه

این مدل ها ساختار ساده تری دارند و واشر لاستیکی جداگانه ندارند. در سرنگ های تزریق دو تکه، پیستون و بدنه به گونه ای طراحی شده اند که به صورت مستقیم با یکدیگر در تماس باشند و پیستون معمولاً دارای یک قسمت برجسته برای ایجاد آب بندی است. سادگی در تولید و قیمت پایین تر، از مزایای آنهاست. این امر آن ها را به گزینه ای مناسب برای مراکزی که به دنبال خرید تجهیزات پزشکی عمده و انجام تزریقات عمومی با حجم بالا هستند، تبدیل می کند. معایب آن ها هم سه مورد است. اولا حرکت پیستون ممکن است در حد مدل های سه تکه، روان نباشد. ثانیا دقت در تزریقات کوچک تر کمتر است. همچنین، اصطکاک بیشتر ممکن است تزریق داروهای حساس را سخت کند.

انواع سرنگ های تزریق (بر اساس نوع اتصال سوزن)

نوع اتصال سوزن به بدنه سرنگ، یکی از مهم ترین ویژگی ها در دسته بندی انواع سرنگ های تزریقی است و تعیین کننده میزان ایمنی و سهولت استفاده از آن هاست.

۱. سرنگ های لوئر لاک

در این مدل از انواع سرنگ های تزریقی، دهانه سرنگ دارای شیارهایی است که سوزن یا اتصال دهنده (مانند فیلترها یا ست های سرم) را به صورت پیچی و محکم قفل می کند. مزایای این نوع از سرنگ های تزریق امنیت فوق العاده آن ها است. قفل شدن سوزن، خطر جدا شدن ناگهانی سوزن در حین تزریق یا کشیدن نمونه را از بین می برد و از هدر رفتن دارو یا نشت مواد خطرناک جلوگیری می کند. کاربرد آنها برای تزریقاتی است که نیاز به فشار بالا دارند (مانند تزریق وریدی و برخی نمونه گیری های خون)، یا زمانی که جلوگیری مطلق از نشت دارو حیاتی است. این مدل بهترین گزینه برای تزریق داروهای گران قیمت یا شیمی درمانی است.

۲. سرنگ های لوئر اسلیپ یا لوئر فیت

در این مدل، سوزن یا هاب سوزن به سادگی روی دهانه سرنگ قرار گرفته و با فشار به داخل می رود. اتصال صرفاً بر اساس اصطکاک است. مزایای سرنگ های لوئر اسلیپ یا لوئر فیت عبارتند از: سهولت و سرعت اتصال و جداسازی سوزن. این مدل از انواع سرنگ تزریق به دلیل سادگی، برای تزریقات زیر جلدی یا عضلانی عمومی و تزریقاتی که نیاز به فشار بالا ندارند، بسیار رایج است.

 انواع سرنگ های تزریق (بر اساس کاربرد تخصصی)

علاوه بر ساختار و نوع اتصال، سرنگ های تزریق بر اساس کاربرد تخصصی هم  دسته بندی می شوند. در زمان خرید سرنگ به کاربرد آن دقت کنید.

۱. سرنگ های انسولین

این سرنگ ها تخصصی ترین نوع در بین انواع سرنگ تزریقی برای مدیریت دیابت هستند و ویژگی های منحصر به فردی دارند. اولا سوزن به صورت دائمی به بدنه سرنگ متصل است تا هدر رفت دارو به صفر برسد و خطر عفونت کاهش یابد. ثانیا مقیاس بندی واحد (Units) دارند. به جای میلی لیتر (cc)، بر اساس واحد انسولین (Unit) مدرج شده اند (مانند U-100 یا U-50). ثالثا برای تزریق زیرجلدی کم حجم انسولین طراحی شده اند و معمولاً دارای سوزن های بسیار نازک (گیج بالاتر) و کوتاه هستند (معمولاً ۴ تا ۱۲.۷ میلی متر) تا تزریق برای بیماران، خیلی درد نداشته باشد.

۲. سرنگ های توبرکولین

این سرنگ های تزریق کوچک و دارای حجم یک میلی لیتر (1cc) هستند. ویژگی بارز آنها این است که دارای مدرج بندی بسیار دقیق تا ۰.۰۱ میلی لیتر می باشند. برای تزریقات زیرجلدی و داخل جلدی بسیار دقیق با حجم های کم، مانند تست های آلرژی، تست PPD (برای تشخیص سل) و تزریق واکسن های خاص یا داروهای هورمونی که نیاز به دوزهای ریز دارند، به کار می روند.

۳. سرنگ های کاتتر تیپ

این مورد از انواع سرنگ تزریق دارای دهانه ای بلند و مخروطی شکل هستند که برای اتصال به لوله های بزرگ تر طراحی شده اند، نه برای اتصال مستقیم سوزن. کاربرد آنها برای شستشوی  زخم ها، شستشوی لوله های تغذیه، کاتترها، یا اتصال به ست های خاص پزشکی است. این سرنگ ها معمولاً فاقد سوزن هستند و در حجم های بزرگ تر (مانند ۶۰ سی سی) برای تزریق های دهانی یا تخلیه مایعات استفاده می شوند.

۴. سرنگ های از پیش پر شده

این سرنگ های تزریق از قبل با دوز مشخصی از دارو (مانند واکسن ها، هپارین، یا برخی داروهای بیهوشی) در شرایط استریل پر شده اند. مزایای آنها هم عبارتند از: کاهش خطاهای دوز، استریل بودن بالاتر، و صرفه جویی در زمان آماده سازی. این مدل ایمنی بالایی برای بیمار و کادر درمان فراهم می کند و برای برنامه های واکسیناسیون انبوه بسیار به درد بخور است.

۵. سرنگ های ایمنی یا سیفتی

این مدل ها نسل جدیدی از انواع سرنگ های تزریقی هستند که بر اساس استاندارد ایمنی برای کادر درمان طراحی شده اند. ویژگی بارزآنها این است که دارای مکانیزم محافظ (مانند غلاف کشویی یا فنری) است که پس از اتمام تزریق، سوزن را می پوشاند یا جمع می کند. اهمیت این ویژگی هم جلوگیری از فرو رفتن تصادفی سوزن در دست کادر درمان است که می تواند منجر به انتقال بیماری های خونی خطرناک شود. استفاده از این سرنگ ها در حال تبدیل شدن به یک استاندارد برای لوازم مصرفی پزشکی در سراسر جهان است.

جدول انواع سرنگ ها طبق نوع کاربرد

جدول زیر در مورد انواع رایج سرنگ های تزریقی است و در خرید تجهیزات پزشکی عمده می تواند به شما کمک کند.

بهترین سرنگ برای تزریق چیست؟

انتخاب بهترین سرنگ برای تزریق از بین انواع سرنگ تزریق کاملاً به نوع کاربری، محل تزریق و مشخصات دارو وابسته است. در واقع، بهترین سرنگ آن مدلی است که برای شرایط مورد نظر، مناسب ترین باشد و بالاترین سطح ایمنی و دقت را تضمین کند. به طور کلی، در میان انواع سرنگ های تزریق، سرنگ لوئر لاک سه تکه به دلیل حرکت روان پیستون و امنیت قفل شدن سوزن، اغلب برای تزریقات عمومی عضلانی و وریدی ترجیح داده می شوند.

اما اگر با دوزهای بسیار دقیق و حجم های کم سروکار داریم، باید از سرنگ های توبرکولین استفاده کنیم. همچنین برای بیماران دیابتی، انواع سرنگ های تزریقی انسولین با درجه بندی واحدی بهترین و کم دردترین گزینه به حساب می آیند. از آنجاییی که در حوزه لوازم مصرفی پزشکی هدف اصلی هر انتخابی باید حفظ ایمنی بیمار و کادر درمان باشد. پس بهترین سرنگ هم آن سرنگی است که برای سلامتی بیمار و کادر درمان خطرآفرین نباشد.

نتیجه گیری

به یاد داشته باشید که انتخاب صحیح سرنگ از بین انواع سرنگ های تزریقی، گامی مهم در تضمین ایمنی و کارآیی درمان است؛ پس با کسب اطلاعات دقیق و خرید تجهیزات پزشکی استاندارد، سطح کیفی خدمات درمانی را بالا ببرید.

bardiajm