آنچه بایستی قبل از انجام اسکن پت _سی تی بدانیم
تصویربرداری به شیوه پت PET یکی از روش های تصویر برداری در پزشکی هسته‌ای است. ابزاری قدرتمند و غیر تهاجمی که قادر است از طریق نشان دادن تغییرات متابولیک و عملکردی ضایعه اطلاعاتی را در جهت تشخیص و درمان بیماری ها دراختیار پزشک قرار دهد که ممکن است از طریق سایر روش های تصویر برداری شامل CT اسکن و MRI بدست نیاید.
PET-CT با انجام دو روش PET و CT همزمان اطلاعات دقیقی از وضعیت متابولیک/عملکردی ضایعات و جزئیات آناتومیک آنها را فراهم می آورد. به علاوه با انجام Attenuation Correction جزییات ظریف تر و با دقت بالاتری در زمان کوتاه تر بدست می دهد .
در این مقاله خواهید خواند:
- مقدمه
- مزایای تصویر برداری به روش PET-CT در بیماری های بدخیم
- آمادگی های قبل از انجام اسکن پت
در اکثر موارد اسکن PET با رادیو داروی FDG –F18 انجام می شود که در حقیقت گلوکز نشاندار شده با ماده رادیو اکتیو (فلوئور 18 ) است که اغلب بطور وریدی تزریق می گردد.این ماده در سلولهای با متابولیسم بالا نظیر تومورها، التهاب ها و عفونت ها به شدت جذب می شود.
مهمترین کاربرد های PET-CT در بیماری های بدخیم، بیماری های ایسکمیک قلبی و بیماریهای مغز است.
در بیماریهای بدخیم و سرطانها امکان تصویر برداری همزمان از ویژگی‌های متابولیک و آناتومیک ضایعه را خصوصاٌ در سلولهای بدخیم با رشد سریع فراهم می آورد. ضایعات با اندازه کوچک از طریق PET کشف شده و با CT محل دقیق تر آن ها مشخص می شود . مزیت انجام همزمان دو روش بررسی در قالب یک روش و تکمیل آن در مدت زمان کوتاه(30 دقیقه) PET-CT را به یک روش مطلوب جهت بررسی بیماریهای بدخیم تبدیل کرده است. تصویربرداری به روش PET-CT به دلیل تلفیق خصوصیات آناتومیک و متابولیک ضایعه این امکان را به پزشک معالج می دهد که بهترین راهکار تشخیصی و یا درمانی را در مناسب ترین زمان به کار گیرد.
PET-CT بیشترین کاربرد را در سرطانهای ریه، کولون و رکتوم ، پستان، ملانوم، مری، تومورهای سر و گردن، تیروئید، تخمدان، سرویکس و بیضه دارا می باشد.
مزایای تصویر برداری به روش PET-CT در بیماری های بدخیم :
- تشخیص بیماری در مراحل اولیه
- کاهش نیاز به انجام اقدامات تهاجمی جهت تعیین وسعت بیماری
- امکان بررسی دقیقتر وسعت بیماری به دلیل رزولوشن و حساسیت بالا
- امکان بررسی آسانتر وسعت بیماری به دلیل انجام اسکن از تمام بدن در یک مرحله
- راهنمای انتخاب درمان ارجح،ارزیابی پاسخ به درمان و اثر بخشی آن
- تشخیص زودرس عود و افتراق عود بیماری از تغییرات بافتی ناشی از درمان‌های جراحی و یا رادیوتراپی
- تعیین پیش آگهی بیماری در مراحل اولیه قبل از شروع درمان
- امکان تعیین دقیق محل ضایعه جهت انجام بیوپسی و اقدامات درمانی از قبیل جراحی و رادیوتراپی
- می تواند در کاهش هزینه های کلی درمان نقش بسزایی داشته باشد.
کاربرد مهم دیگر PET-CT در بیماری های قلبی است که می تواند با صحت بالا وضعیت خونرسانی دیواره قلب، زنده بودن عضله قلب و عملکرد آن را مشخص کند.در بیماریهای مغزی نیز در موارد اختلالات حافظه و آلزایمر و نیز در تعیین دقیق کانون تشنج جهت تشخیص و راهنمایی جراح( در صورت نیاز به مداخله جراحی در موارد تشنجهای مقاوم به درمان) کاربرد دارد.
آمادگی های قبل از انجام اسکن پت :
- روز قبل از انجام اسکن یک غذای پر پروتئین و کم کربوهیدرات میل شود.
- روز قبل از انجام اسکن فعالیتهای فیزیکی محدود شود .
- بیماران دیابتی لازم است از چند روز قبل رژیم غذایی و سطح گلوکز سرمی خود را تحت کنترل قرار دهند. سطوح خیلی بالای گلوکز سرم خون منجر به رقیق شدن گلوکز رادیواکتیو تزریقی در بدن و لذا بروز اختلال در نتایج اسکن خواهد شد.
- حداقل 12 ساعت قبل از انجام اسکن ناشتایی لازم است. نوشیدن آب بلا مانع است. از مصرف آب طعم دار، قهوه، چای، ماء الشعیر ، آدامس، آدامس ترک سیگار، آبنبات ، قرص نعناع، آب میوه، شربت سرفه و هرگونه مکمل های رژیمی حتی از انواع بدون قند آن خودداری شود. مصرف این مواد می تواند بر روی نتایج اسکن تأثیر بگذارد.
- قبل از انجام اسکن آب کافی نوشیده شود.
آیا اسکن عوارضی دارد؟
در حال حاضر سالانه 2 میلیون PET-CT در سراسر دنیا انجام می شود. تاکنون عارضه ای از تزریق قند نشاندار و سایر داروهای PET گزارش نشده است. این داروی رادیو اکتیو نیمه عمر بسیار کوتاهی دارد و بعد از 24 ساعت از تزریق تقریباٌ به طور کامل از بدن پاک می شود. حال عمومی بیمار بعد از انجام اسکن کاملا خوب است و مجاز به استفاده از هرگونه غذا و مایعات یا داروهای قبلی می باشد.
میزان اشعه‌ای که بیمار دریافت می کند چقدر است؟
این میزان معادل انجام کمتر از یک CT اسکن معمولی و نیز معادل میزان کل اشعه‌ای است که در طی دو- سه سال از محیط به طور طبیعی دریافت می شود. این میزان تشعشع بسیار کم است و در صورت عدم بارداری و شیردهی ضرری ندارد. به علاوه از آنجا که قند رادیواکتیو از طریق کلیه ها و مثانه دفع می شود،لذا مصرف هر چه بیشتر آب و دفع هرچه بیشتر ادرار میزان تشعشع دریافتی را به حداقل خواهد رساند. لازم است از تماس نزدیک با افراد خانواده و دوستان، به ویژه کودکان زیر 12 سال و خانم های باردار تا 18 ساعت بعد از تزریق خودداری کرد .
در صورت شیردهی، تا 24 ساعت بعد از انجام تزریق از شیر دادن خودداری شود.
انجام این اسکن در خانم های باردار جنین را در معرض تشعشع قرار می دهد. لذا انجام اسکن باید با منفعت سنجی دقیق انجام شود.
نکاتی که لازم است قبل از انجام اسکن به آن توجه داشت :
1- انجام شیمی درمانی در 3 هفته اخیر
2- انجام رادیوتراپی در3 ماه اخیر
3- انجام جراحی اخیر
خلاصه و جمع بندی
امیدواریم توانسته باشیم مطالب ارزنده و کاربردی را برایتان تهیه کرده باشیم. صمیمانه آماده شنیدن نظرات و تجربیات تان درباره نکات مراقبتی قبل از پت اسکن هستیم. به منظور جمع آوری و تدوین مطالب ارائه شده زحمات زیادی کشیده شده است ممنون می شیم در صورت استفاده از مطالب نسبت به لینک به اصل مطلب همکاری داشته باشید.
من کامران نوروزی هستم. یه کارشناس ارشد تجهیزات پزشکی کنجکاو و عاشق نویسندگی داستان من دقیقا از زمانی شروع شد که با دنیای تجارت الکترونیک آشنا شدم از اون موقع تا حالا سعی کردم بهترین تجربه خرید و مشاوره آنلاین تجهیزات پزشکی رو به کاربران هاسپکسا منتقل کنم. و این داستان همچنان ادامه داره ….