تعویض مفصل زانو یا آرتروپلاستی زانو

در متن 5 دقیقه ای امروز سعی شده است به مهم ترین نکات برای تعویض مفصل زانو یا همان آرتروپلاستی زانو پرداخته شود جراحی که با پیرتر شدن جامعه ایرانی شیوع آن نیز بیشتر شده است. صمیمانه منتظر شنیدن نظرات شما درباره تجربیات مختلف شما از جراحی در قسمت کامنتها در زیر این پست هستیم.

تعویض مفصل زانو چیست؟

تعویض مفصل زانو یا آرتروپلاستی مفصل زانو، عمل جراحی ارتوپدی است که با استفاده از آن سطوح مفصلی استخوان ران و درشت نی در مفصل زانو با سطوح مصنوعی جایگزین می گردد. این عمل آرتروپلاستی برای تسکین درد و بهبود عملکرد زانو در افرادی انجام می شود که دچار آرتروز زانو هستند.

آناتومی مفصل زانو

تشریح مفصل زانو:

مفصل زانو از سه استخوان تشکیل شده است:

استخوان ران فمور- (استخوان ساق) تیبیا و استخوان کشکک (پاتلا) .

زمانیکه شما پای خود را خم و راست می کنید، استخوان ساق بر روی استخوان ران لغزیده و استخوان کشکک در جلوی استخوان ران به بالاو پایین حرکت می کند.حرکت زانو توسط عضلات ران انجام می شود، یکی از بزرگترین عضلات ران، عضلات چهار سر)عضلات کوادری سپس( هستند که درقسمت جلوی ران مستقر می باشند. استخوان های ران و ساق توسط رباطها وتاندون هایی در مفصل زانو به هم متصل هستند که وجود آنها باعث استحکام مفصل می شود.

سطح پشتی استخوان کشکک، قمت انتهایی استخوان ران و سطح فوقانی استخوان ساق از بافت صاف غضروفی تشکیل و سطح جلویی توسط پرده ای احاطه شده اند که کپسول مفصل نامیده می شود.در داخل مفصل از داخلی ترین لایه کپسول مایعی به داخل مفصل ترشح می شود که مایع مفصلی (مایع سینوویال) نامیده می شود. وجود این مایع در داخل مفصل باعث کاهش اصطکاک مفصل و آسیب نرسیدن به استخوان های تشکیل دهنده مفصل می شود. مفصل زانو و آسیب آن مفصل زانو بزرگترین و پیچیده ترین مفصل بدن می باشد.

یکی از مهمترین وظایف این مفصل، تحمل وزن بدن می باشد . این مفصل در راه رفتن نقش بسیار مهمی دارد.بدون شک مفصل زانو آسیب پذیر ترین مفصل بدن ومستعد بیماری دژنراتیو یا آرتروز پیشرفته می باشد.

به هنگام شروع آرتروز مفصل زانو، بخش غضروفی استخوان ها به مرور زمان شروع به فرسایش نموده و از بین می رود در ادامه دو استخوان ران وساق که در امتداد هم قرار دارند بر روی یکدیگر ساییده شده و موجب بیماری آرتروز مفصلی می شوند. مهمترین علامت آرتروز مفصلی، درد می باشد. وجود درد باعث ایجاد محدودیت حرکتی به علت خشکی مفصلیکاهش فعالیت های بدنی، تغییر در خلق و خوی بیمار و نهایتا تاثیربر روی کیفیت زندگی و سلامتی بیمار می گردد.

انواع جراحی تعویض مفصل زانو

• تعویض کامل مفصل زانو (TKA): در این نوع تعویض مفصل زانو، تمام سطوح مفصلی استخوان ران، درشت نی، کاسه زانو با سطوح مصنوعی جایگزین می شوند.
• تعویض جزئی مفصل زانو(UKA): در این نوع آرتروپلاستی مفصل زانو، تنها یک قسمت از مفصل زانو، معمولا قسمت بالایی استخوان ران، با یک سطح مصنوعی جایگزین می شود.

علت تعویض مفصل زانو

هدف از آرتروپلاستی مفصل زانو، برداشتن بافتهای غضروفی و استخوانی آسیب دیده (مبتلا به آرتروز) از انتهای استخوان ران(فمور) و سر استخوان ساق (تیبیا) و جایگزین کردن آنها با قطعات و پروتزهای فلزی و پلیمری باشد. در این عمل آرتروپلاستی زانو قطعات بسیار مقاومَ فلزی پروتز را بر روی سطح انتهایی استخوان ران (فمور) و سراستخوان ساق(تیبیا) توسط سیمان مخصوص (به عنوان ماده پر کننده و استحکام بخش) جایگذاری کرده و محکم می کنند. قطعه سوم که از جنس پلاستیک پلیمری می باشد، بین دو قطعه مذکورقرار گرفته و بر روی قطعه پروتز قرار گرفته در سر استخوان تیبیاچفت می شود. این قطعه در اصل نقش منیسکها و سطح مفصلی را ایفا و باعث حرکت طبیعی دو استخوان ران وساق بر روی یکدیگر می شود. کلیه مواد اولیه بکار رفته در ساختار پروتزها دارای خواص سازگاری زیستی بالا می باشند، یعنی پس از قرار گرفتن در بدن با بافتهای استخوانی و نسج نرم سازگارهستند.

چرا تعویض مفصل را انتخاب می کنیم؟

چنانچه همه درمان های دارویی و غیر دارویی انجام گرفته نتیجه بخش نباشند و یا درد را به صورت موقت کاهش دهند، انجام تعویض مفصل، تنها راه حل رهایی بیمار از درد دائمی و طاقت فرسای زانو به علت تغییر شکل آن، می باشد. طی 50 سال گذشته عمل تعویض مفصل زانو، روشی عام، ایمن و بی خطر برای معالجه آرتروزهای شدید زانو بوده وتقریبا سالیانه یک میلیون تعویض مفصل زانو در سراسر جهان انجام می گیرد.

مزایای جراحی مفصل زانو

• کاهش و توقف درد زانو
• بازتوانی حرکتی
• بهبود در کیفیت زندگی

نحوه انجام جراحی تعویض مفصل زانو

نحوه انجام جراحی تعویض مفصل زانو یا آرتروپلاستی مفصل زانو به نوع جراحی بستگی دارد. توجه داشته باشید که استفاده از تجهیزات پزشکی پیشرفته در آرتروپلاستی مفصل زانو، به بهبود نتایج این عمل کمک می کند. در تعویض کامل مفصل زانو معمولا تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. در این عمل جراحی، جراح برشی در جلوی زانو ایجاد می کند و تمام سطوح مفصل استخوان ران و اجزای دیگر را برداشته و سپس با سطوح مصنوعی جایگزین می کند.

اما در آرتروپلاستی مفصل زانو جزئی، مفصل زانو معمولا تحت بی حسی موضعی یا بی حسی نخاعی انجام می شود. در این عمل تعویض مفصل زانو، جراح برشی در جلوی زانو ایجاد می کند و تنها قسمت بالایی را با یک سطح مصنوعی جایگزین می کند.

مراقبت های بعد از عمل جراحی مفصل زانو

این بسیار مهم است که بیماران در مورد میزان، نوع و روند پیشرفت سطح فعالیت فیزیکی پس از عمل جراحی راهنمایی شوند. سطح تحمل وزن باید برای هر بیمار بسته به نوع روش جراحی و قطعات بکار گرفته شده تعیین شود. باید به بیمار در مورد فعالیت های شخصی بدون کمک، به ویژه استفاده از حمام و توالت و سایر فعالیت هایی که مستلزم حرکت ران یا زانو بیش از دامنه حرکت در طی راه رفتن می باشد، هشدار داده شود.

بیمار باید در مورد عوارض جانبی احتمالی قرار گرفتن در معرض میدان های مغناطیسی قوی، پس از کاشت قطعات پروتز از جنس فولاد، کروم-کبالت یا تیتانیوم آگاه شود. در طول تصویربرداری MRI، قرار گرفتن در معرض میدان های با فرکانس رادیویی ضربان دار می تواند در بافت و یا قطعات فلزی به میزانی حرارت ایجاد کند که سبب سوختگی شدید گردد. قطعات فلزی ممکن است در تصاویرMRI ، ارتیفکت یا اعوجاج ایجاد کنند.

پیشنهاد سردبیر:

حتما بعد از مطالعه این مقاله یک سری به مقاله “چگونه با پوکی استخوان مبارزه کنیم” نیز سر بزنید. متاسفانه با شروع دوران میانسالی و پیری احتمال ابتلا به پوکی استخوان رفته رفته در بدن مان بیشتر می شود ولی با رعایت نکات به ظاهر کوچکی می توانید تغییرات مثبت و زیادی را در این دوران از زندگی تان داشته باشید.

انجام تصویربرداری MRI را برای بیمارانی که در آنها پروتز با قطعات فلزی کار گذاشته شده است توصیه نمی کند، مگر آنکه پیش از آن با یک رادیولوژیست متخصص برای ارزیابی عوارض جانبی احتمالی نظیر جابجایی قطعات، سوختگی موضعی، کرنش های پیچشی و یا برشی بر روی قطعات پروتز، مشاوره شود.

استفاده از فیزیوتراپی بعد از عمل جراحی آرتروپلاستی زانو به منظور توانبخشی عضلات موثر بر عملکرد مفصل ران یا زانو به موازات افزایش فعالیت های بدنی توصیه می شود. پیگیری های مرحله ای از طریق مقایسه تصاویر رادیوگرافی با تصویربرداری انجام شده بلافاصله پس از عمل جراحی، به منظور تشخیص نشانه های حاکی از تغییرات نامطلوب در پروتز توصیه می شود. هرگونه شواهدی دال بر نقص ساختاری پروتز، رادیولوسنسی یا استئولیز باید از نظر نیاز احتمالی به جراحی مجدد زودرس، به دقت تحت نظر قرار گیرد.

چنانچه بیمار نیاز به اقدامات درمانی بعدی و یا اعمال جراحی داشته باشد که باعث باکتری می شود، باید از لزوم درمان پیشگیرانه با آنتی بیوتیک آگاهی داشته باشد.

عوارض تعویض مفصل زانو

عوارض آرتروپلاستی مفصل زانو معمولا خفیف و قابل کنترل است. شایع ترین عوارض این عمل آرتروپلاستی شامل عفونت، لخته خون، خونریزی و درد است که با رعایت و مراقبت های بعد از عمل تعویض مفصل زانو، می توان خطر بروز عوارض را کاهش داد.

موارد کاربرد عمل جراحی تعویض مفصل زانو

درد شدید و غیر قابل تحمل زانو در اثر آرتروز، ترومایی که باعث آرتروز شده، آرتریت روماتوئید یا پلی آرتریت، که باعث از کار افتادگی فرد می شود.
در افراد جوان با آرتریت های سیستمیک که عملکردشان را از دست داده اند که اغلب مبتلا به روماتوئید آرتریت هستند.
درد شدید در اثر سفت و استخوانی شدن بافت غضروفی.
دفورمیتی که همراه با آرتریت متوسط است و درجات مختلف درد دارد.
نکروز آواسکولار (AVN) بوجود آمده در کندیل فمور.

خلاصه و جمع بندی

امیدواریم توانسته باشیم مطالب ارزنده و کاربردی را برایتان تهیه کرده باشیم. صمیمانه آماده شنیدن نظرات و تجربیات تان درباره تعویض مفصل زانو (آرتروپلاستی مفصل زانو) هستیم.

کامران نوروزی

سلام خوشحالم که با شما آشنا شدم من کامران نوروزی ام. کارشناس ارشد تجهیزات پزشکی کنجکاو و عاشق نویسندگی داستان من دقیقا از زمانی شروع شد که با دنیای تجارت الکترونیک آشنا شدم از اون موقع تا حالا سعی کردم بهترین تجربه خرید و مشاوره آنلاین تجهیزات پزشکی رو به کاربران هاسپکسا منتقل کنم. و این داستان همچنان ادامه داره ….